بهداشت دهان و دندان چیست؟+ تاثیر آن بر سلامتی بدن

بیشتر بیماری‌های دهان و دندان تا حد زیادی قابل پیشگیری و در مراحل اولیه قابل درمان هستند. در گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2022، تخمین زده شده است که بیماری‌های دهان و دندان، نزدیک به 5/3 میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. در سراسر جهان، حدود 2 میلیارد نفر از پوسیدگی دندان های دائمی و 514 میلیون کودک از پوسیدگی دندان های شیری رنج می برند.

عجیب اینکه با افزایش شهرنشینی، شیوع بیماری‌های اصلی دهان و دندان در سطح جهان در حال افزایش است. اول به خاطر عدم استفاده صحیح و مداوم از محصولات بهداشتی مثل خمیردندان، فلوراید، نخ دندان و مسواک؛ و بعد به دلیل استفاده افراطی از مواد غذایی و نوشیدنی‌های سرشار از قند، تنباکو و الکل.

 بهداشت دهان و دندان چیست

بهداشت دهان و دندان به طور کلی شامل استفاده روزانه، دقیق و مکرر از مسواک جهت نظافت دندان ولثه، همراه با استفاده از نخ دندان برای حذف ذرات غذا و جلوگیری از تجمع جرم است. بهداشت دهان و دندان مناسب می‌تواند از مشکلاتی مثل پوسیدگی دندان، التهاب و بیماری‌های لثه و بوی نامطبوع دهان یا هالیتوز جلوگیری کند.

علاوه بر مسواک و نخ دندان، استفاده روزانه از یک دهان شویه ضد باکتری و برطرف کننده پلاک نیز می‌تواند به بهداشت دهان و دندان کمک کند. جرم‌گیری حرفه ای دندان هم برای از بردن پلاک و جرم‎های تجمع یافته سخت، در اطراف دندان‌ها و روی لثه، چیزی است که معمولاً دو بار در سال توسط دندانپزشک توصیه می شوند.

اهمیت حفظ بهداشت دهان و دندان

بین سلامت دهان ودندان و سلامت کل بدن انسان، ارتباط مستقیمی وجود دارد. به همین دلیل است که باید بهداشت دهان و دندان را جدی گرفت. در اینجا چند دلیل برای اهمیت حفظ سلامت دهان و دندان بیان می‌کنیم:

1. تأثیر بیماری لثه بر سلامت قلب

تجمع باکتری‌ها در لثه‌ها و نفوذ آن‌ها به جریان خون می‌تواند منجر به سفت شدن شریان‌ها شود، که این وضعیت خطر حملات قلبی را افزایش می‌دهد. تحقیقات علمی نشان می‌دهد که عفونت‎های دهان و دندان به ویژه لثه‎ها می‌تواند خطر حمله قلبی و سکته را تا سه برابر افزایش دهد. به همین دلیل حفظ بهداشت دهان و دندان اهمیت خود را بیشتر نشان می‌دهد.

2. جلوگیری از پوسیدگی و از دست دادن دندان‎ها

 عموما بهداشت ضعیف دهان و دندان، باعث ایجاد و تجمع پلاک اطراف دندان‌ها و لثه می‌شود. این تجمع پلاک منتج به عفونت لثه‌ها و پوسیدگی دندان و درنهایت از دست دادن دندان می شود. مسواک زدن منظم و نخ دندان می‌تواند تا حدودی به کاهش تجمع پلاک کمک کند، اما یادتان باشد که حداقل دو بار در سال برای معاینه و جرمگیری دندان به دندانپزشک مراجعه کنید.

3. خطر ابتلا به سرطان با عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

 مطالعات علمی نشان می دهد که برای افراد بین 54 تا 86 سال، در صورت داشتن سابقه بیماری لثه، خطر ابتلا به سرطان بیشتر است. بیماری و عفونت لثه همچنین خطر ابتلا به سرطان سینه، سرطان ریه وکیسه صفرا را افزایش می دهد.

4. خطر تولد نوزاد نارس برای مادران باردار

 مادران بارداری که بهداشت دهان و دندان را رعایت می‎کنند، احتمال کمتری دارد که نوزاد نارس داشته باشند. علاوه بر این، زنان بارداری که لثه‌های سالمی دارند، احتمال بیشتری دارد که نوزادانی با وزن بالا و کامل به دنیا بیاورند. بیماری‎های لثه، به طور مستقیم باعث ترشح و افزایش یک ماده شیمیایی در بدن مادران باردار و باعث زایمان زودرس، و تولد نوزادان نارس و با وزن کم می‌شود.

5. تقویت روحیه واعتماد به نفس

 با رعایت بهداشت دهان و دندان، می‌توانید از لبخند خود راضی و مطمئن باشید. اگرچه دندان‌های زرد یا بدرنگ معمولاً دارای خطر و آسیب جدی برای ما نیستند، اما همین بدشکل و بدرنگ بودن دندان‌ها‌، باعث تضعیف روحیه و احساس عدم اعتماد به نفس می‌شوند. درصورتی که دندان‎هایتان به طور غیر قابل برگشتی تغییر رنگ داده باشند، راه حل؛ لمینیت دندان‌هاست. لیمینیت همان اعتماد به نفس و تقویت روحیه ای را که دنبالش هستید، به شما بازمی‌گرداند.

نحوه حفظ بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان یعنی تمیز و سالم نگهداشتن دهان و دندان‌ها طبق اصولی‌ترین راه‌کارهای حفظ سلامت از جمله این موارد:

* حداقل دو بار در روز با خمیر دندان مناسب دندان‌هایتان و حاوی فلوراید مسواک بزنید.

* حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید. این بهترین کار برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است.

* از تمیز کردن سطح زبان غافل نشوید.

* حداقل هفته‌ای سه بار از دهانشویه مناسب دندان‌هایتان استفاده کنید.

* به طور جدی از مصرف دخانیات و تنباکو پرهیز کنید.

* مصرف نوشیدنی‌ و خوراکی‌های قندی را به حداقل برسانید.

* هر 6 ماه یکبار برای جرم‌گیری، و سالی یک بار هم برای اطمینان از وضعیت سلامت دندان‌هایتان به دندانپزشک مراجعه کنید.

مواد غذایی مضر برای دهان و دندان

غذاها به ما می گویند شما همان چیزی هستید که می‌خورید. برخی از غذاهایی که می‎خوریم، مستعد آسیب احتمالی به دندان هستند. برخی دیگر برای دهان و دندان‌ مضرند، به این دلیل که باعث ایجاد پلاک می‌شوند و می‌توانند سلامت دندان‌ها را به خطر بیاندازند.

1. آب نبات ترش و شیرین

معمولاً همه میدانیم که ترشی‎ها از جمله آب نبات ترش دشمن دندان‌های سالم است. آب نبات ترش مانند سرکه حاوی اسیدهایی است که به شکلی متفاوت یعنی همراه با جویدن یک آبنبات، به جان مینای دندان می‌افتد و با سفتی و سرسختی ذاتی که دارد، دمار از روزگار دهان و دندان درمی‌آورد. همین ویژگی برای آبنبات شرین هم وجود دارد.

2. نان

شاید تعجب کنید اما همچنان که در صف نانوایی ایستاده‌اید، به این قضیه بیشتر فکر کنید. وقتی نان را می جوید، بزاق شما نشاسته‌های نان را به قند تبدیل می‌کند. زمانی که نان در دهان شما به ماده ای شبیه خمیری چسبنده تبدیل می‌شود، به شکاف بین دندان‌ها نفوذ می‎کند که در صورت عدم رسیدگی به نظافت دهان و دندان می‎‍‌‎تواند در دراز مدت و با تکرار این حالت باعث پوسیدگی دندان و آسیب به سلامت دهان شود.

3. الکل

شاید خیلی‌ها برایشان واضح باشد که الکل تا چه اندازه مضر است. اما جالب است بدانید که الکل دشمن بزاق دهان است. کسانی که الکل مصرف می‏کنند، باعث خشکی دهان و بزاق خود می‎شوند. دهان خشک و بدون بزاق برای سلامت دندان ها مضر است و همچنین باعث بوی بد و نامطبوع دهان می‌شود.

از طرفی، بزاق از چسبیدن غذا به دندان جلوگیری کرده و ذرات غذا را از بین می‌برد. بزاق حتی به ترمیم علائم اولیه پوسیدگی دندان، بیماری لثه و سایر بیماری های دهان کمک می‌کند. برای کمک به هیدراته نگه داشتن دهان، مقدار زیادی آب بنوشید و از خمیردندان به همراه فلوراید استفاده کنید.

4. نوشابه های گازدار

نوشابه های گازدار با خود اسیدی دارند که به سرعت به مینای دندان حمله می‌کند. بنابراین، اگر شما از کسانی هستید که تمام روز نوشابه می‌نوشید، اساساً دارید دندان‌هایتان را با اسید می‌پوشانید .علاوه براین، نوشابه ضد بزاق است و محیط دهان شما را خشک می‌کند.

نوشابه های تیره رنگ باعث تغییر رنگ دندان‎ها می‌شوند، پس بعد از نوشیدن نوشابه، دندان‌های خود را مسواک بزنید تا مانع پوسیدگی دندانتان شوید.

5. یخ و چیزهای سخت

جویدن یخ عادتی است نادرست. جویدن یک ماده سخت مانند یخ، می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند. می‌توانید از یخ برای خنک کردن نوشیدنی ها استفاده کنید، اما نمی‎توانید آن را بجوید.

6. مرکبات

پرتقال، گریپ فروت و لیمو هم به عنوان میوه و هم به عنوان آب میوه بسیار خوشمزه اند اما همین‌ها اسیدی دارند که می توانند مینای دندان را از بین برده و آنها را آسیب پذیر کنند.

به علاوه، اسید مرکبات برای زخم های دهانی آزاردهنده‌اند. بنابراین سعی کنید آن‌ها را با وعده‌های غذایی بخورید و یا بعد از خوردن دهانتان را با آب بشویید.

7. چیپس و کراکر

چیپس و کراکر مانند نان و غذاهای نشاسته ای تمایل دارد که بین دندان ها جا خوش کند. علاوه براین نشاسته چیپس، بعد از جویدن به قند تبدیل می‌شود که روی دندان ها می‌نشیند و تبدیل به پلاکی می‌شود که باکتری‌ها از آن تغزیه می‌کنند.

8. قهوه و چای

لکه هایی که چای و به خصوص قهوه از خود بر روی دندان‌ها به جا می‌گذارند یکی از بدترین آثاری است که با آن مواجه هستیم. زیرا این لکه ها و آثار بسیار مقاومند و باعث خشکی بیش از حد محیط دهان و بزاق می‌شوند. این آثار در حدی است که در صورت عدم توجه به نظافت دهان و دندان، چنان آسیب زا هستند که باید برای پوشاندن عیوب دندان‌هایتان از لمینیت دندان استفاده کنید.

مواد غذایی مفید برای دهان و دندان

گروهی از غذاهای حاوی فیبر، کلسیم و فسفات، افزایش دهنده بزاق و فلوراید؛ به تقویت، تمیز نگه داشتن دندان ها وسلامت لثه‌ها کمک می‌کنند. آنها همچنین بزاق را به جریان می اندازند و در کنار مراقبت خوب از دندان‌ها از پوسیدگی آن‌ها و عفونت لثه جلوگیری می‌کند. چند گروه از این غذاهای مفید عبارتند از:

*میوه ها و سبزیجات سرشار از فیبر

* پنیر، شیر، ماست ساده و سایر محصولات لبنی

* چای سبز و آدامس بدون قند

* غذاها و نوشیدنی‌های حاوی فلوراید

جمع بندی

بهداشت دهان و دندان؛ نتیجه سلامت دهان، دندان‌ها و لثه‌ها است. رعایت بهداشت دهان و دندان؛ شامل استفاده از نخ دندان، مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید و مراجعه به دندانپزشک برای معاینات معمول است. البته بهداشت دهان و دندان فقط به مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان محدود نمی شود. بلکه حتی به نحوه رژیم غذایی ما هم مربوط می‌شود. در صورت داشتن هرگونه سوال می‌توانید با تیم مشاوران اسکارد در ارتباط باشید.

سوالات متداول